nlCasus
Tjarko Denekamp, Specialist Estate Planning bij ABN AMRO Mees Pierson: ‘Er is een stichting die actief is met zendelingenwerk. Dat kan als een algemeen nut beogende activiteit gelden. De stichting heeft ook de anbi-status. Een deel van de giften die deze stichting ontvangt, is bestemd voor specifieke medewerkers. Dit zijn ‘geoormerkte giften’. Het gaat om 39% van de giften. De Belastingdienst trekt de anbi-status in omdat de stichting voor minder dan 90% algemeen nut beogend is. Men kijkt daarvoor naar de uitgaven van de stichting en de geoormerkte giften tellen niet mee voor de 90%. De gedachte is dat giften die niet tot de 90% behoren, het particuliere belang behartigen van de vrijwilligers en bestuurders.’Particulier belang taboe
Het is niet de eerste keer dat er discussie en verschil van inzicht bestaat over het begrip ‘algemeen nut’ of ‘algemeen belang’. Een anbi is een instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend (90% of meer) het algemeen belang nastreeft. Algemeen belang staat hierbij tegenover ‘particulier belang’ en niet tegenover ‘beperkt belang’. Van een algemeen belang kan derhalve ook sprake zijn als kleine belangen op een bepaald terrein worden behartigd, zoals organisaties die zich inzetten voor bestrijding van een bepaalde, zeer zeldzame ziekte. Waar het voor de wetgever op aankomt, is dat een anbi niet gericht mag zijn op het dienen van de belangen van een beperkte (gesloten) groep, zoals de oprichters van de instelling, de leden van een vereniging of een aan een specifieke familie gerelateerde kring van personen.De loketinstelling
Op 19 december 2014 verscheen een Beleidsbesluit waarin de staatssecretaris van Financiën de term ‘loketinstelling’ introduceerde. Denekamp: ‘Daarmee wordt een stichting bedoeld met geoormerkte giften. In lijn met het voorgaande wordt aangegeven dat de fiscale aftrek van giften op de tocht komt te staan en ook de anbi-status van de instelling. In de situatie van de stichting die actief is met zendelingenwerk heeft het bedrijfsbezoek van de Belastingdienst echter plaatsgevonden vóór de publicatie van het Besluit. Dit heeft geleid tot het intrekken van de anbi-status. Zou een waarschuwing niet passender zijn geweest?’Denekamp vindt de uitspraak ‘zuur’: ‘De geoormerkte giften zijn hier het probleem. Het lijkt erop dat als de stichting dezelfde uitkeringen had gedaan zonder de opdracht van de donateur, er geen probleem zou zijn. Kennelijk staat niet ter discussie dat het geld in de ‘algemeen nut beogende sfeer’ is besteed. In deze zin vind ik het zuur dat de ANBI-status is ingetrokken.’
Motivatie voor geoormerkte giften
Denekamp geeft een aantal mogelijke redenen waarom donateurs van een anbi verwachten dat hun giften naar specifieke personen gaan: ‘ Wellicht willen ze niet het werk van de stichting als geheel ondersteunen, maar het werk van een bepaalde zendeling. We weten nu dat een directe koppeling met één persoon te ver gaat. Stel dat wordt gezegd: ‘mijn gift is bedoeld voor zendelingenwerk in Guatemala’ in de wetenschap dat daar maar één zendeling actief is? Dat is het opzoeken van de grens en er wellicht al overheen.’De giftenaftrek kan een andere reden zijn om te werken met een geoormerkte gift. Denekamp: ‘Een gift aan een anbi kan fiscaal aftrekbaar zijn, een gift aan een natuurlijk persoon niet. Ofwel, een gift aan een specifieke zendeling is fiscaal niet aftrekbaar en slechts tot een bedrag van € 2.129 in 2017 vrijgesteld van schenkbelasting. De gedachte kan opkomen om te geven via een goed doel, zodat de gift fiscaal aftrekbaar wordt. De Belastingdienst kan dit bestrijden met het argument dat in een dergelijk geval feitelijk sprake is van een directe gift aan een natuurlijk persoon.’
Anbi-status ingetrokken: en nu?
Wat betekent het intrekken van de anbi-status betekent de schenkers, zowel voor eenmalige als voor periodieke giften? Denekamp: ‘Een donateur mag ervan uitgaan dat een in het anbi-register van de Belastingdienst vermelde instelling als anbi kwalificeert. Dit geldt tenzij de donateur te kwader trouw is (de donateur weet bijvoorbeeld dat de regels niet worden nageleefd). Donateurs te goeder trouw hebben dus recht op aftrek van hun gift, als die is gedaan op een moment waarop de instelling nog in het anbi-register is opgenomen.’Verlies van de anbi-status kan voor periodieke giften vergaande gevolgen hebben, want
termijnen van de periodieke gift na het verwijderen van de instelling uit het anbi-register zijn niet meer aftrekbaar. Denekamp: ‘Om die reden is het verstandig om in de schenkingsakte ook het verlies van de anbi-status als einde van de periodieke gift op te nemen. Het model dat de Belastingdienst hiervoor ter beschikking stelt, bevatte deze bepaling eerder niet, maar nu inmiddels wel.’
Beëindigingsmoment schenkingsverplichting
Het intrekken van de anbi-status is voor de wetgever een legitiem ‘beëindigingsmoment’ van bestaande schenkingsverplichtingen bij periodiek schenken. Dit geldt ook als de schenker arbeidsongeschikt of werkeloos raakt. Het moet dan dus gaan om omstandigheden waarop de schenker niet of nauwelijks invloed kan uitoefenen.Denekamp: ‘Hoe dan ook, duidelijk is dat ‘papieren beleid’ tot echte gevolgen kan leiden in de praktijk. De (fiscale) wensen van donateurs kunnen dus onbedoelde gevolgen hebben. Iets om rekening mee te houden als bestuurder van een anbi, maar ook als donateur.’
►Bron: ABN AMRO Financial Focus
♦DDB Journaal is met zomerreces, maar wilt u toch het filantropienieuws volgen? Neem dan een gratis abonnement op DDB Daily: elke dag om 12.00 uur het laatste nieuws in uw mailbox. Voor kosteloos abo: klik hier.
