De sterke scheiding tussen het bedrijfsleven en de not-for-profit sector vervaagt langzamerhand. Het bedrijfsleven vertoont soms trekken van de not-for-profit sector en vice versa. Zo richt het bedrijfsleven zich niet langer alleen op winst, maar wil het ook haar maatschappelijke verantwoordelijkheid tonen. Maatschappelijk ondernemen is het motto. Ook wel aangeduid met caring capitalism, good corporate citizenship, social responsibility, ethisch ondernemen, corporate giving etc.
Kritische consument
De maatschappelijke betrokkenheid wordt mede ingegeven door de consument die steeds kritischer staat tegenover de organisatie die achter het produkt schuil gaat. De consument, ook wel de strijdbare consument genoemd door Faith Popcorn, wil weten of het bedrijf zorgvuldig met het milieu omgaat. En in hoeverre neemt het bedrijf een verantwoordelijke houding aan ten opzichte van haar maatschappelijke omgeving? Een groot deel van de Nederlandse bevolking verwacht van het bedrijfsleven dat het actief meehelpt aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Hierbij worden de volgende problemen aangegeven:
- 71 procent milieuproblematiek
- 69 procent armoede
- 56 procent honger
- 35 procent oorlog
- 21 procent criminaliteit en onveiligheid (Intermediair, 1997).
Product aanpassingen
Veel bedrijven signaleren wel de consequenties die het gebruik van hun produkten hebben (vervuiling, milieuoverlast) maar kunnen of willen niet het produkt veranderen. Zij besluiten zich in te zetten tegen de bestrijding van de overlast. Het gaat een stap verder als het produktieproces van bedrijven geent is op maatschappelijke motieven en de produktie de schade aan het milieu beperkt en uit gaat van zuivere arbeidsproblematiek (eerlijke handel, geen kinderarbeid).
Doorvoeren in de onderneming
Indien een bedrijf in haar missie naast winst ook andere (maatschappelijke) uitgangspunten formuleert dan begeeft het zich op het ultieme niveau van maatschappelijk ondernemen: het ondernemersniveau. Het bedrijf zal het maatschappelijk ondernemen dan niet alleen op communicatieniveau of produktniveau door voeren maar door de gehele organisatie. Social responsibility activiteiten worden dan niet langer adhoc ingezet maar maken deel uit van het
gehele beleid (Adformatie, 993). Waarden als respect voor de klant, de samenleving, kwaliteit van het produkt en lol in het werk worden gecombineerd en maken deel uit van de gehele bedrijfscultuur (Adformatie 1993).
Het bedrijf ziet zichzelf in dit geval als een actor in de maatschappij. Het zal zijn interne organisatie afstemmen op bepaalde normen en waarden. Niet alleen de aandeelhouders worden als de stakeholders gezien maar ook de medewerkers, crediteuren, leveranciers, consumenten en de toekomstige generaties.
Maatschappelijk ondernemen kan de onderneming onderscheiden van andere organisaties. Het vergt veel investeringen van het bedrijf maar uiteindelijk is het op een continue en gezonde bedrijfsvoering gericht. Juist door integraal in de organisatie aanpassingen te maken op het gebied van milieu, arbeidsomstandigheden en dergelijke wordt de visie van het bedrijf duidelijk. Hierbij valt te denken aan het bewaren van oud-papier, het afremmen van het gebruik van (lease)auto's en het afwassen van kopjes door het gehele personeel. Aan te raden is om veranderingen als manier van denken te stimuleren en initiatieven van medewerkers sterk te stimuleren.
Een stap voorwaarts?
De oplettende lezer zal hebben gezien dat er veel citaten komen uit de jaren negentig. Bovenstaande tekst komt uit een artikel dat ik schreef voor een reeks van Kluwer, in 1998. Na bijna twintig jaar kunnen we helaas constateren dat het ultieme niveau dat ik beschreef nog steeds niet grootschalig wordt doorgevoerd.
In de MVO Monitor 2015 staat:
· Het begrip MVO is bij het Nederlandse bedrijfsleven een populair onderwerp geworden en veel bedrijven zijn op de een of andere manier wel met MVO bezig.
· De invulling van het onderwerp is vaak nog klein en praktisch. Slechts een kwart van de bedrijven met MVO-activiteiten heeft echt beleid ontwikkeld en onderwerpen als ketenverantwoordelijkheid en mensenrechten scoren nog relatief laag.
Hoever bent u in uw bedrijf met maatschappelijk verantwoord ondernemen? Hoort u tot de 25% die het serieus oppakt of denkt u met een donatie dat het ook wel goed komt met de wereld? MVO geeft meerwaarde aan uw bedrijf en bovenal kan het leiden tot structurele winst: trotse medewerkers en aandeelhouders, meer klanten en bovenal een betere wereld! Dat noem ik maatschappelijk winst!
nl
