Megafraude besmet goede doelen, kopte kwaliteitskrant Trouw recent. En noemt het goede doel waar ik voor werk vervolgens vrolijk met naam en toenaam in de openingszin. En natuurlijk is dat niet fijn. Want hoewel het, als je de krant goed leest, duidelijk is dat die megafraude niet bij ons is gepleegd, raakt onze naam en reputatie op die manier toch ietwat besjoemeld. En wat is dan wijsheid? Niet poetsen in een vlek, zeggen communicatiedeskundigen. Dan wordt ‘ie alleen maar groter. Als je je gaat verdedigen, lijkt het immers net alsof je iets fout hebt gedaan. ‘Zwijgen is beter.’
En toch zit dat zwijgen me niet zo lekker. We werden immers niet voor niks tweede van álle goede doelen bij de laatste Transparantprijs. Dus deel ik bij deze mijn gedachten over dit verhaal met u. In net iets meer zinnen dan er in een vluchtig citaatje in de krant passen.
Even voor de goede orde: de fraude is gepleegd door twee heren, die zich voordeden als goede bestuurders van een stichting die was opgericht om geld aan goede doelen te geven.
Met stapels torenhoge facturen hebben zij voor bijna 9 miljoen euro aan uren gedeclareerd. Dat gaat vrij ver voorbij een redelijke onkostenvergoeding, zullen we maar zeggen. De Dikke Blauwe schreef er ook al eerder over. Van diezelfde stichting krijgt The Hunger Project al vele jaren aanzienlijke bedragen. Waar wij op onze beurt verschrikkelijk mooi en baanbrekend werk mee doen in Malawi. We publiceren daar dan ook regelmatig over in onze jaarverslagen, op onze website en in de jaarrekening.
Beide heren zijn uiteindelijk tegen de lamp gelopen en zijn ondertussen berecht. Hulde voor de controlemechanismes bij de Belastingdienst, dus. De fiscale dienstverlener waar een van beide heren destijds werkte, compenseerde de gedupeerde stichting voor het volledige ontvreemde bedrag. Er kwam een geheel nieuw bestuur voor de betreffende stichting. Die gelukkig nog steeds ruimhartig blijft investeren in vooruitgang en schoonheid in de wereld. Waaronder in ons werk in Malawi.
De rechtbank deed afgelopen week uitspraak over de strafmaat in deze onsmakelijke zaak. Daar kwamen stevige gevangenisstraffen uit, een boete, en forse terugvorderingen. Bovendien kregen beide heren een jarenlang verbod opgelegd om te besturen, behalve dan voor de eigen pensioenstichting. Wat dan op zich wel weer grappig is.
Maar eind goed is niet al goed. Want allicht zullen ook de twee anoniem gebleven dames, die vele jaren geleden zo genereus besloten om een aanzienlijk deel van hun vermogen aan goede doelen te schenken, aan deze hele situatie een behoorlijke kater overhouden. Juist het feit dat zij anoniem wilden blijven, wordt in een aantal stukken over deze zaak ook verdacht gemaakt.
Terwijl dat helemaal niet raar is. Komt bij ons regelmatig voor. Vorige maand nog verdubbelde bijvoorbeeld een anonieme gever de sponsoropbrengsten van een hartstikke mooi hardloopevenement in Friesland, waar honderden vrijwilligers de benen uit hun lijf liepen om geld te werven voor ons werk in Ghana. Dat maakte het feestgevoel voor alle betrokkenen ruim twee keer zo groot. Des te mooier als je dat in stilte doet, zodat het niet om jou gaat, maar om het geheel.
En er zijn ook investeerders die liever niet genoemd willen worden, omdat ze dan een schier eindeloze rij voorstellen van andere goede doelen voor hun kiezen krijgen. Want het is nu eenmaal leuker om já te kunnen zeggen, dan vele malen nee. Dat begrijpen wij prima.
En daarmee komen we weer terug bij het dubbele van zo’n stuk in de krant. Want natuurlijk werk ik mee als een journalist belt met een vraag. Maar een deel van onze teamleden is nu terecht bezorgd dat er daardoor straks een cameraploeg bij ons in de gang staat met een roze microfoon, die schreeuwerig inzage eist in onze interne controlemechanismes. En natuurlijk hebben we die en kunnen we daarover vertellen. Want we weten in bijna alle gevallen van wie ons geld komt, ook als we daar niet over publiceren. En hebben we beleid over wat voor soort geld we niet willen aannemen, en toetsen we dat zo goed mogelijk, met onze anderhalve financiële fte, en met onze accountant.
Maar als ik heel erg eerlijk ben, maakt het uiteindelijk natuurlijk geen drol uit hoeveel controleprotocollen en transparante richtlijnen de ontwikkelingssector nog gaat opstellen en handhaven. Als er ergens iemand kwaad wil doen, kan dat altijd. Gelukkig blijkt ook uit dit onverkwikkelijke verhaal dat je dan dus wel degelijk tegen de lamp loopt.
Veel erger is het dat door dit soort ellendige verhalen mensen die zich dat goed kunnen veroorloven zich nu mogelijk nog wel tien keer zullen bedenken voordat ze geld investeren in vraagstukken ver weg. Want niemand wil op deze manier in de krant komen. En dát is het echte verlies. Dat is met geen protocol of gevangenisstraf te bezweren.
Overigens werken wij natuurlijk ondertussen stug door in Malawi. Want het einde van de honger is er haalbaar. En dus laten wij ons niet door boeven uit het veld slaan. Noch door krantenkoppen. U hopelijk ook niet.
nl
