Oxfam Novib legt belastinglobby bloot: hallo VNO-NCW?

Uit stukken die zijn vrijgekomen na een WOB-verzoek van SOMO in opdracht van Oxfam Novib blijkt dat er een intensieve samenwerking is tussen het Ministerie van Financien en VNO-NCW over het belastingbeleid in Nederland. Ook blijkt de American Chamber of Commerce in Nederland (Amcham) een behoorlijke vinger in de pap te hebben.
Vooral VNO-NCW speelt een rol die verder gaat dan gangbare belangenbehartiging vanuit het bedrijfsleven.


 

In juli 2015 werd een WOB-verzoek ingediend om meer duidelijkheid te krijgen over de betrokkenheid van de belastingadviessector (NOB en individuele kantoren) en bedrijfsleven (VNO-NCW) bij de totstandkoming en ontwikkeling van belastingbeleid in de context van het vestigingsklimaat in Nederland. Oxfam Novib en SOMO maken de verkregen documenten nu openbaar. ‘Deze stukken leveren opnieuw bewijs voor hoe dit ministerie beleid formuleert op basis van private in plaats van publieke belangen. De rekening van de belastingvoordelen die aan internationale bedrijven worden gegund moet vervolgens opgebracht worden door Nederlandse burgers, het midden- en kleinbedrijf en de burgers in ontwikkelingslanden’, zegt Esmé Berkhout, belastingexpert bij Oxfam Novib.
 
Belastingadvieskantoren en overheid
Vorige maand publiceerde Oxfam Novib het rapport ‘Nederland belastingparadijs’, waarin de verwevenheid tussen met name de belastingadvieskantoren en de politiek al werd aangekaart. Uit de documenten die nu zijn vrijgekomen komt naar voren dat het Ministerie van Financiën op continue basis overlegt met VNO-NCW en beleid en maatregelen regelmatig eerst wil ‘afstemmen’ met VNO.
 
‘Eens worden met VNO’
Een voorbeeld uit 2009 betreft de bespreking van de Bosal-reparatie, een technische kwestie die een aantal jaar geleden speelde. Een gat in de wet zorgde ervoor dat voornamelijk grote bedrijven met buitenlandse activiteiten profiteerden van een onbeperkte rente-aftrek in Nederland. Uit verschillende verslagen komt naar voren dat de inzet van het Ministerie is ‘om het eerst eens te worden met VNO’, nog voordat het in de Kamer wordt besproken. Begin 2012 besprak de staatssecretaris verschillende varianten voor de Bosal-reparatie met fiscale woordvoerders van de gedoogcoalitie, waarbij variant 1 als de ‘VNO-variant’ werd bestempeld.
 
Prominente rol VNO
SOMO-onderzoeker Indra Römgens: ‘Uit een eerste lezing van de documenten blijkt vooral de prominente rol van VNO. Dat

lijkt vanuit beide kanten te komen: VNO biedt graag haar diensten aan, en vanuit het Ministerie wordt op actieve wijze voortdurend de meningen en soms zelfs instemming van VNO gevraagd. Naast VNO zijn ook de NOB en AmCham regelmatige bezoekers bij het ministerie, zo blijkt uit de stukken die we nu hebben. Vooral de rol van die laatste is opvallend: waarom krijgt een buitenlandse Kamer van Koophandel zoveel ruimte tot inspraak in de beleidsontwikkeling van Nederland?’
 
‘Dit WOB-proces en de uiteindelijk vrijgegeven documenten maken duidelijk hoe belangrijk het is dat er meer transparantie komt over de gevoerde lobby. De Nederlandse overheid zou in elk wetsvoorstel een lobbyparagraaf op moeten nemen die duidelijk laat zien welke externe inbreng is gegeven, hoe die in de wetgeving is meegenomen en welke contacten tussen externe partijen en ambtenaren er zijn geweest.’
 
Nader onderzoek
De ongeveer 250 documenten uit het wob-verzoek vergen volgens Oxfam Novib en SOMO nader onderzoek. Ze zullen verder werken aan een analyse naar de invloed van de belastinglobby op uiteindelijk beleid en wetgeving.
 
Alle documenten zijn hier te zien en te downloaden.