Vandaag hebben Amnesty International Nederland, Oxfam Novib en PAX een mensenrechtenconvenant gesloten met de Nederlandse Vereniging van Banken, de ministers Dijsselbloem en Ploumen en de vakbonden FNV en CNV. Het convenant beoogt bij te dragen aan het voorkomen of beëindigen van mensenrechtenschendingen door bedrijven waaraan banken leningen verstrekken. Onder andere ABN AMRO, ING, Rabobank en de ontwikkelingsbank FMO hebben zich aan de gemaakte afspraken gecommitteerd.
Het convenant geeft nadere invulling aan de verantwoordelijkheid die banken en hun zakenrelaties hebben om mensenrechten te respecteren en zich in te zetten voor genoegdoening van slachtoffers. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in internationale standaarden, zoals de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen en de Guiding Principles on Business and Human Rights van de VN. De drie maatschappelijke organisaties verwachten dat op basis van het convenant concrete stappen gezet kunnen worden om mensenrechtenschendingen tegen te gaan in gevoelige sectoren, zoals de palmolie-, mijnbouw- en wapensector.
‘Genoegdoening slachtoffers is essentieel voor vrede’ Farah Karimi, algemeen directeur Oxfam Novib: ‘Het is positief dat er binnen dit convenant verregaande afspraken zijn gemaakt over grotere transparantie van banken over enerzijds hun leningen en anderzijds de concrete toepassing van hun mensenrechtenbeleid. Wij hopen dat dit goede voorbeeld door andere landen gevolgd zal worden.’ Eduard Nazarski, directeur van Amnesty International Nederland: ‘De overheid heeft de plicht om mensenrechten te beschermen, banken hebben de verantwoordelijkheid mensenrechten te respecteren. Beide kiezen er nu voor om hier via dit convenant concrete invulling aan te geven. De praktijk zal moeten uitwijzen of met dit soort afspraken mensenrechtenschendingen effectief worden tegengegaan.’ Jan Gruiters, algemeen directeur van PAX: ‘Dit convenant heeft als doel bij te dragen aan het voorkomen van mensenrechtenschendingen en aan compensatie van slachtoffers. Genoegdoening voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen is essentieel voor vrede en verzoening in conflictgebieden – denk bijvoorbeeld aan Colombia. Dit convenant moet duidelijk maken in welke situaties ook banken hiervoor medeverantwoordelijkheid moeten dragen.’
Advies
Amnesty, PAX en Oxfam Novib zullen banken ondersteunen in hun investeringskeuzes door het tijdig in kaart brengen van mensenrechtenrisico’s en concrete schendingen. Gezamenlijk adviseren zij over het voeren van een kritische dialoog met de zakelijke klanten van banken. De partijen hebben een reeks afspraken gemaakt voor meer transparantie over (toepassing van) beleid, leningen, investeringen en de meest ernstige mensenrechtenrisico's waar banken bij betrokken zijn. Een onafhankelijke commissie zal de uitvoering van de afspraken monitoren. Als een partij van mening is dat een andere partij zich niet houdt aan de gemaakte afspraken en hierop geen gehoor vindt, kan een beroep worden gedaan op het mechanisme ter beslechting van geschillen, dat in het convenant vervat zit.
Alle relevante partijen zijn betrokken
Volgens de organisaties zit de kracht van het bankenconvenant in het feit dat alle relevante partijen betrokken zijn – banken, overheid, ngo’s en vakbonden. Deze benadering kan als voorbeeld dienen voor andere EU-lidstaten en OESO-landen. Dit zal internationaal actief worden uitgedragen door alle partijen en aangesloten banken.De organisaties roepen de bankensector op om de werking van het convenant zo spoedig mogelijk uit te breiden naar beleggingen die niet onder dit convenant vallen, zoals vermogensbeheer. Bovendien vragen zij, in aanvulling op het thema mensenrechten, om snelle onderhandelingen tussen banken, overheid, vakbonden en geïnteresseerde maatschappelijke organisaties over afspraken op andere belangrijke thema’s, zoals milieu en klimaat.
Amnesty International Nederland, Oxfam Novib en PAX hebben sinds september 2015 onderhandeld over een mensenrechtenconvenant voor de bankensector. Het proces werd gefaciliteerd door de SER en voorgezeten door oud-minister Jacqueline Cramer.
nl
