Tax & Legal

ANBI-regeling weer op de schop

23 april 2009

Staatssecretaris De Jager van Financiën heeft een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd met voorstellen voor wijziging van de uit 1956 daterende Successiewet. De Jagers voorstellen bevatten ook ingrijpende wijzigingen voor ANBI's (Algemeen Nut Beogende Instellingen): het criterium dat een stichting of fonds voor ten minste 50% gericht moet zijn op het algemeen nut wordt verscherpt. In de nieuwe wet moeten ANBI's voor ten minste 90% een charitatief, cultureel of wetenschappelijk nut dienen. Wat betekent dat voor de filantropie-sector?

De voorgenomen aanpassing van het ANBI-criterium is mede gebaseerd op de wens om het onderscheid met zogenoemde Sociaal Belang Behartigende Instellingen (SBBI's) scherper te stellen. SBBI's zijn bijvoorbeeld jeugdhonken en sportverenigingen, waarvoor pas recent fiscale vrijstellingen zijn geïntroduceerd. Anders dan bij een ANBI staat bij een SBBI het particuliere belang voorop, ook al hebben de activiteiten een grote maatschappelijke waarde.

Gevraagd naar een eerste reactie op de plannen van De Jager, zegt Rien van Gendt, voorzitter van de vermogenskoepel FIN en van het sectorbrede SBF: "Met het 90-10-principe kan ik op zichzelf wel leven, al ben ik persoonlijk voorstander van het ‘Duitse model' met een 70-30-verdeling. Zo'n regeling lijkt het schenken tijdens leven meer te bevorderen. Ik heb echter wel moeite met andere aspecten van de voorgenomen wetswijziging.

Om te beginnen lijkt het erop dat alle thans geregistreerde ANBI's zich opnieuw moeten registreren met ingang van 1 januari 2010 mede op basis van het nieuwe 90-10 criterium. Daarbij is het niet zo dat instellingen die niet aan deze norm voldoen, automatisch kwalificeren voor de SBBI-status. Dat betekent dat zo'n 21.000 instellingen opnieuw door de molen moeten. Dat lijkt me zeer onwenselijk en ook onnodig."

Van Gendt: "Van meer fundamentele aard is het volgende. In het voorstel is ook sprake van verdere verscherping van toezicht op ‘semi-commerciële' activiteiten van ANBI's. Het zou kunnen betekenen dat bijvoorbeeld de museumwinkel in de problemen kan komen, maar ook allerlei social venturing-constructies komen zo in een ander licht te staan. Ik vind dat de wetgever hierdoor aangeeft de filantropie-sector slecht te begrijpen. Het lijkt of men uitgaat van een achterhaald idee over grants en activiteiten ten bate van het algemeen nut: een eendimensionale opvatting over grantmaking, die los staat van de zo toe te juichen trend om ook op filantropie gerichte organisaties meer als maatschappelijke ondernemingen te zien die een duidelijk toegevoegde maatschappelijke meerwaarde genereren."

Kijk voor een toelichting van staatssecretaris De Jager in Pauw & Witteman: klik hier

Kijk voor de wijzigingen in het wetsvoorstel: klik hier