nl
Onder leiding van dagvoorzitter Steven van Eijck is op 9 juni stevig gediscussieerd over de agenda en zijn er verschillende vragen gesteld. De vragen hadden voor een deel betrekking op de verschillen tussen meer abstracte onderdelen van de agenda enerzijds en praktisch gerichte punten anderzijds.
Hoe is de Agenda eigenlijk opgebouwd?
TvdB: "De abstracte inleiding van de Agenda Filantropie 2010 is bedoeld als aansporing om na te denken over de plaats van onze sector als geheel en de mogelijke samenwerking met andere actoren in het maatschappelijke veld. De sector zal daarin sterker staan wanneer zinvolle samenwerking en afstemming plaatsvindt. Een coherente sector kan haar doelen beter dienen en zal effectiever communiceren en onderhandelen met de omgeving.
De Agenda benoemt daarna enkele unieke sterke punten van de sector filantropie. De vrije besteding van vrijgemaakt geld zorgt voor talloze kansen voor kwaliteit en vernieuwing die met de nodige flexibiliteit kunnen worden benut. Op zeer diverse wijze wordt met inzet van mensen en/of middelen bijgedragen aan maatschappelijke initiatieven. Deze rol brengt uiteraard verantwoordelijkheden met zich mee.
In het volgende onderdeel van de Agenda staan vijf opdrachten geformuleerd voor organisaties en iedereen die in de filantropiesector werkzaam is, van bestuurder tot vrijwilliger. Het gaat om inspiratie en lef, om ethisch leiderschap, het vermogen te leren en samen te werken waar dat beter is.
Voor wat betreft de concrete actie-agenda zijn als voorzet 12 punten opgenomen waaraan gewerkt zou kunnen worden. Dat kan uiteraard uitstekend gedaan worden binnen de bestaande instellingen, maar ook door nieuwe samenwerkingsverbanden.
Wat zijn de reacties tot nu toe op de Agenda? Er is ongetwijfeld ook kritiek.
TvdB: "Zeker is er kritiek, maar die heeft overwegend toch een positieve insteek. Een voorbeeld. Fonds 1818 heeft haar kritische notitie als volgt ingeleid:
"Fonds 1818 kan zich op veel punten vinden in de Agenda Filantropie 2010. De nadruk op de mogelijkheden voor vernieuwing en experimenten spreekt aan. In het navolgende zullen op enkele punten opmerkingen worden gemaakt of vragen worden gesteld, maar deze doen niet af aan de grote waardering die bij Fonds 1818 bestaat voor het initiatief van de Agendacommissie. Deze reactie kiest nadrukkelijk het perspectief van een relatief groot, regionaal, vermogensfonds."
Het maakt veel uit vanuit welk standpunt de "Agenda Filantropie 2010" wordt gelezen en beoordeeld. ‘De' filantropiesector: bestaat die eigenlijk wel?
TvdB: "De verschillen tussen een vrijwilligersorganisatie, een professionele grote fondsenwervende instelling met een sterk merk en een klein vermogensfonds zonder werkapparaat zijn voor iedereen duidelijk. Dit zijn een paar uitersten, varianten ertussen bestaan ook. Er zijn ook nog hybride fondsen, internationale fondsen, tijdelijke fondsen en bedrijfsfondsen! Dus, jazeker! De sector is heel divers. Dat heeft de agendacommissie erkend en er tegelijkertijd niet al te veel de nadruk op willen leggen. Juist de voordelen van diversiteit zijn geschetst. Die willen we gebruiken om verder te komen.
Stel nu dat we ons toch als sector willen manifesteren, althans in specifieke situaties, bepaalde overlegstructuren of tegenover de pers en de Nederlandse bevolking?
TvdB: "Dan is het zaak te investeren in een herkenbaar aanspreekpunt wat in de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) verder gestalte zou kunnen krijgen. Overleg, verstandige keuzes en goede wil bij alle partijen zijn noodzakelijke maar onvoldoende voorwaarden om dit voor elkaar te krijgen. In de "Agenda Filantropie 2010" is daarom gekozen voor ondersteuning van dit proces met
de opzet van een centrale databank; het ontwikkelen van einddoelen t.a.v. fiscale behandeling, gedragscodes en keurmerken; met centraal overleg met de overheid en
door sectorbrede communicatie naar de pers. Hierover wordt nogal verschillend gedacht en telkens weer wordt van alle kanten de gewenste zelfstandigheid van de diverse partijen benadrukt. Dat zou dan ook precies het resultaat moeten zijn van dit proces, eenheid in verscheidenheid.
De mate waarin de fondsen (aan de samenleving) verantwoording verschuldigd zijn voor hun activiteiten is ook een bron voor veel vragen.
TvdB: "De agendacommissie was unaniem over de wenselijkheid van transparantie en een open communicatie evenals iedereen met wie zij heeft gesproken. Toch is de vraag begrijpelijk waarom een familiefonds dat geld weggeeft uit de nalatenschap van een overleden voorouder, zich daarvoor zou moeten verantwoorden? Nu schrijft de wet voor wat moet. Belangrijker is naar onze mening het besef dat je door te interveniëren in de samenleving ook moet willen uitleggen wat je doet en waarom.
Wat is er eigenlijk gebeurd na jouw oproep aan het einde van Civil Society Congres op 9 juni?
TvdB: "Heel veel. Eigenlijk te veel om allemaal op te noemen: bilaterale besprekingen, presentaties voor koepels, overleg met Stichting Civil Society enzovoort, enzovoort. Belangrijk was de werkbespreking van 16 september, die we met een externe moderator - Hein Dijksterhuis - goed hebben voorbereid. Van 13.30 tot 21.00 uur (!) hebben we bij de Triodos Bank in Zeist met ruim twintig collega's uit alle geledingen van de sector stevig gediscussieerd over de uitvoering van de Agenda."
Geen gemakkelijke opgave: zoveel verschillende mensen, invalshoeken, belangen. Geen Poolse landdag geworden?
TvdB: "Integendeel, het was een zeer inspirerende sessie, getuige de feedback. Het moet wel gezegd dat de bijeenkomst iets had van een tactisch gelopen race, met pas na het (werk)diner een felle eindsprint. Kennelijk is het nodig eerst nog weer eens te benadrukken hoe verschillend we zijn, als mens, als organisatie. Maar toen we de blik duidelijk verlegden naar de toekomst kwam er energie vrij en zijn de deelnemers werkgroepen gaan vormen om 100 dagen later de volgende stappen te kunnen tonen. Dat zal zijn rond de jaarwisseling. De voorbereidingen voor Civil Society Congres 2010 komen dan alweer op de agenda."
Welke keuzes zijn gemaakt en welke werkgroepen gevormd, want de héle Agenda uitvoeren lijkt een aantal bruggen te ver?
TvdB: "Er zijn vijf werkgroepen gevormd waarin gewerkt wordt aan die thema's die mensen als interessant en haalbaar hebben herkend. Daarvoor hebben zich op de bijeenkomst van 16 september ‘trekkers' gemeld. Het gaat dan om de volgende vijf thema's:
Werkgroep 1: Databank filantropie. Deze richt zich op het centraal verzamelen van informatie van en over de sector en die gedifferentieerd ter beschikking stellen aan belanghebbenden en het publiek. Trekker is Rien van Gendt (voorzitter SBF en FIN). Het werken aan een centrale databank is al gestart in SBF-verband.
Werkgroep 2: De voortgang van "Het Gesprek". Binnen de sector en tussen sector overheid en bedrijfsleven moeten we zinvolle, informatieve gesprekken organiseren gericht op mogelijkheden om samen te werken aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Ik zal die kar trekken en met de werkgroep nadrukkelijk kijken naar kansen om voor jongeren en ook voor vrouwen extra ruimte te creëren. Aan de relatie met de overheid wordt vanuit SBF gewerkt.
Werkgroep 3: Filantropie 2.0/social networking. Hier gaat het om het bouwen en ter beschikking stellen van een sociaal netwerk voor contacten, ideeën en (kennis)uitwisseling. Netwerken over organisatiegrenzen heen kunnen samenwerking versnellen en efficiënter maken. Vanuit je netwerken kunnen nieuwe ideeën komen bovendrijven. Is het nuttig, dan is het goed. Trekker is hier 22 (o.a. voorzitter Stichting Civil Society en NGF). Op 26 november vond in Rotterdam al een heel nuttige werklunch met diverse sectorgenoten plaats.
Werkgroep 4: Perceptiemanagement. Het gaat in deze werkgroep om transparantie, effectieve communicatie, imago (niet alleen voor het publiek, maar nadrukkelijk ook voor pers en overheid). Er zijn inmiddels afspraken gemaakt om de rol van Stichting Civil Society aan te passen. We streven naar een minimaal niveau van transparantie en beantwoording van de vraag: wat is de bijdrage, de prestatie van onze sector? Het gaat hier om positieve beeldvorming door inspirerende voorbeelden, door leiderschap. Trekker is Jan van Berkel (directeur Lerpra Stichting) in samenwerking met Michael Rutgers (directeur Astma Fonds).
Werkgroep 5: "We care". Deze werkgroep gaat zich o.l.v. Michael Rutgers bezighouden met ideeën over de identiteit van de sector onder de noemer "We care": een beweging van mensen die om andere mensen geven onder het motto "Mensen verdienen een volwaardig leven". We willen zoveel mogelijk mensen in staat stellen de volgende stap in hun leven te zetten. Het draait hierbij om het aanpakken van ziekte en nood, beschermen van onze leefomgeving en behoeden van onze cultuur. Dit bepaalt de identiteit van onze sector.
Hoeveel mensen hebben zich eigenlijk aangemeld om bij te dragen aan de Agenda?
TvdB: "Vanaf 9 juni tot op heden hebben zich ruim tachtig sectorgenoten gemeld. Voor de thema's uit de Agenda die nog niet zijn opgepakt, zoeken we nog mensen. Iedereen die voor zichzelf ruimte ziet om bij te dragen, kan dat aangeven op http://www.civilsociety.nl/, waar men zich ook kan melden met vragen en opmerkingen."
Tot slot: mensen zullen vragen wat de status van de huidige werkgroepen rond Agenda Filantropie 2010 nu eigenlijk is: Commissie? Denktank? Een Club van Rome (Zeist)? En jou rol: Voorzitter? Great connector?
TvdB: "De status van de huidige werkgroepen rond Agenda Filantropie 2010 is die van een open samenwerking tot een zich formeel presenterende activiteit onder de vlag van SBF. De werkwijze en presentatie van de groepen zal ook veranderen naar de mate waarin het werk vordert en gestalte krijgt. Rien van Gendt is bijvoorbeeld als voorzitter SBF met belanghebbende partijen in overleg over de financiering van het belangrijke werk rond de toekomstige databank. Maar er zijn ook mensen informeel bezig te kijken naar de mogelijkheid om een aantal vrouwen binnen de sector met elkaar in gesprek te brengen en te zien of dat nieuw elan, nieuwe ideeën gaat opleveren. Filantropie 2.0 verzamelt actie, kennis en ideeën om concreet een sociaal netwerk te bouwen en ter beschikking te stellen van iedereen die het wil gebruiken. Als je een beetje verder denkt, kunnen die activiteiten elkaar gaan versterken. Het zal steeds meer een gewoonte worden samen te werken vanuit kansen en als dat vraagt om organisatie en structuur, dan zijn onze vertegenwoordigende organisaties prima in staat om die te bieden. Maar dat is lang niet altijd nodig. Veel lijntjes komen nu nog bij mij bij elkaar, maar straks zal dat in het sociale netwerk uitmonden in een veelheid van zichtbare contacten en kan iedereen zelf zijn/haar eigen informatie bij elkaar zoeken. Maar dus ook initiatieven nemen."
