De toekomst van het testament voor goede doelen

In 1994 gebeurde er iets moois, veertien Britse organisaties besloten samen om te onderzoeken hoe de toekomst voor nalatenschappen er uit zou zien. En dat resulteerde in een enorm aantal onderzoeken, een jaarlijks vooruitzicht en verschillende jaarlijkse benchmarking programma’s. Dat alles onder de paraplu van Legacy Foresight. Al tweehonderd organisaties gebruikten de onderzoeken, eerst alleen in Groot-Brittannië maar nu ook in Nederland.   

Vorige week publiceerde Legacy Foresight ter ere van de 25e verjaardag, hun vooruitzicht voor de volgende kwart eeuw: 'Giving Tomorrow', nalatenschappen voor goede doelen in 2045.
Voor één keer hebben de onderzoekers zich laten verleiden om voorbij de tabellen en grafieken te kijken en zich op het slappe koord van ‘trend watchen’ te begeven. Samen met deskundigen uit de markt komen ze op tien prikkelende trends, ik noem er hier vier die volgens mij nu voor Nederland het meest relevant zijn:

1.Verdubbeling van inkomen: Legacy Foresight’s oorsprong is rekenen en prognoses en deze trend herkennen we uit hun 10-jaars voorspellingen. Britse nalatenschappen aan goede doelen zullen in 2045 verdubbeld zijn in echte waarde, dus na aftrek van inflatie. Die verdubbeling komt door een combinatie van meer mensen die overlijden en een hoger percentage van mensen die een goed doel begunstigen.

2. Kinderloos en non-conformistisch: de groep die in 2045 overlijdt is voor een vijfde zonder kinderen gebleven, veel vaker dus dan de 80-plussers van nu. En de groep bestaat bijna volledig uit zeer eigengereide erflaters, die niet-conformistisch besluiten wie zij willen ondersteunen via hun testament, en die net zo makkelijk hun keuzes veranderen.

3. Competitie wordt intens: Steeds meer organisatie komen in beeld om te begunstigen. Ook sportvereniging, moskee, theater en museum maar ook parken en lokale en kleinere internationale doelen gaan nalatenschappen ontvangen. Al die andere spelers en vaak kleinere organisaties krijgen steeds meer toegang tot de markt van nalatenschappen, ook dankzij de beschikbare nieuwe technologie en nieuwe media. Misschien leidt dit ook tot het meer begunstigingen binnen een testament. En sommige mensen zullen goede doelen helemaal overslaan en direct via het testament een personen of doelen begunstigen. Rob Cope, directeur van de Britse gemeenschappelijke campagne zegt daarover: 'Goede doelen moeten nog harder laten zien waarom zij überhaupt nog steeds een belangrijke schakel zijn in het geefproces.'

4. Vrijwilligers zijn de nieuwe revolutie: De tijd tussen pensioen en overlijden blijft groeien, met een groot effect van vrijwilligers voor goede doelen: de organisaties die daar op aansluiten gaan ook een veel grotere rol spelen in de testamenten van die oudere vrijwilligers. Eifron Hopper, Legacy income officer van de Britse Reddingsmaatschappij: 'Goede doelen moeten breder gaan denken en vrijwilligers niet alleen zien als mensen die helpen om het werk van het goede doelen uit te voeren, maar ook als een rijke bron van ambassadeurschap en nalatenschappen.'

En Nederland?

En wat zegt dit over Nederland? Sinds 2014 voeren we ook jaarlijks een Nederlandse Legacy Monitor uit onder de vlag van Legacy Foresight. Die vijf jaar onderzoek leert dat we ook hier ook een enorme vooruitgang hebben geboekt. In Nederland was de nalatenschappenmarkt 25 jaar geleden, in 1994 nog piepjong. Er werd zeer terughoudend gecommuniceerd, als organisaties al iets aan promotie deden, beperkte zich dat tot het verspreiden van een folder in het rek bij de notaris. En verder tot netjes afhandelen bij ontvangst. Het jaar 1994 is het eerste waarvan we inkomstencijfers hebben. Het CBF rapporteert dat goede doelen toen omgerekend ongeveer 87 miljoen euro uit nalatenschappen ontvingen. Nu in 2019 gaan we ervan uit dat die inkomsten een factor 4 keer hoger zijn!
Ook demografische ontwikkeling, groeiende ‘competitie’ en verschuiving van betrokkenheid van ouderen volgen een vergelijkbare trend als in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn dus veel overeenkomsten in het gedrag van testateurs in Groot-Brittannië en Nederland. De vier punten hierboven lijken daarom net zo relevant voor Nederland. Met een grote impact op de in de toekomst gewenste aanpak door goede doelen. 

De grote vraag

Een grote vraag voor mij is welke rol het notariaat over 25 jaar speelt. Gaan we in 2045 in Nederland nog steeds voor iedere testamentwijziging op bezoek bij een notaris in een chique kantoor? Of krijgen we de sleutel van een eigen digitale testamentkluis zelf in handen. Als dat zo is dan zal het werk van Nederlandse nalatenschappenwervers en goede doelen er nog weer anders uit gaan zien.
 
►Het rapport 'Giving Tomorrow' is te downloaden via deze link.

Wilt u meer bijdragen van DDB's Nalatenschapsexpert Arjen van Ketel lezen? Klik hier.