nl
Die omgekeerde vlaggen in (voornamelijk) het Nederlandse buitengebied wekken bij mij vooral ergernis op. Ik ben toch te veel een trotse Nederlander om deze vorm van protesteren te kunnen appreciëren. Dat neemt niet weg dat ik me probeer te verdiepen, zo min mogelijk vooringenomen, in de achtergronden van dat protest - en de veenbrand die al langer smeult buiten de Randstad.
Een paar weken geleden verscheen een buitengewoon goede analyse van ‘wat er aan de hand is’. In het boek Blauw Wit Rood beschrijft NRC-journalist Karel Smouter op excellente wijze, beknopt en leesbaar, hoe de stikstofdiscussie veel op scherp heeft gezet. Hij zoomt daarbij begrijpelijkerwijs vooral in op natuur, stikstof, landbouw en landschap - maar stipt daarbij gaandeweg ook de culturele issues aan die daarmee verbonden zijn. Los van het al decennia durende politieke en bestuurlijke kunst- en vliegwerk rond stikstof, dat natuurlijk allerminst een schoonheidsprijs verdient, is dat waarschijnlijk de onderliggende crux.
De onderwaardering van ‘de provincie’ (waar mind-you uiteindelijk meer mensen wonen dan in de Randstad) is evident. In dorpen verdwijnen in een razend tempo buslijnen, winkels, bibliotheken en bankfilialen. En objectief is vast te stellen dat investeringen in infrastructuur, cultuur en sport ‘in de provincie’ achterblijven bij de rest van het land. Als dan ook nog traditionele gebruiken, denk aan Paasvuren, schuurfeesten of de jaarlijkse autocross om vergunning technische redenen onder druk komen te staan… ja, dan zijn er voldoende ingrediënten voor een culturele clash zou je zeggen.
Hoogleraar bestuurskunde en VVD-senator Caspar van den Berg zei daar in een interview in de Volkskrant van 22 oktober 2022 behartigenswaardige dingen over. Zijn analyse is helder: ‘‘Wat het gevoel van achterstelling versterkt, is dat grootstedelijke problemen vaak worden gezien als de problemen van heel Nederland, terwijl de problemen in landelijk gebied worden gezien als problemen van dáár.’ De gerichtheid van de media op de Randstad speelt daar natuurlijk een zeer grote rol in, dat is evident. Van den Berg probeert, met nuchtere beschouwingen, de dialoog op gang te brengen en vooral ook het besef dat meer uitgegaan moet worden van de kracht van het landelijk gebied.
Net als het boek van Smouter is het interview met Van den Berg een must-read. Zeker ook voor Goede Doelen en maatschappelijke organisaties. Zij kunnen de kloof verkleinen, maar ook vergroten als zij problemen dichtbij huis negeren of ontkennen. Voor mij is duidelijk: zij hebben een rol te spelen. Een belangrijke zelfs! En op het gevaar af een I told you so -columnist te worden: ik schreef daarover al eerder voor De Dikke Blauwe (Pleidooi voor provincialisme en Van de samenleving). Columns die nu wellicht relevanter zijn dan toen ik ze destijds schreef in 2017 en 2018.
*****
Tweels Tweak wordt op persoonlijke titel geschreven door Marc van den Tweel. Van den Tweel is algemeen directeur van sportkoepel NOC*NSF en toezichthouder bij het Rijksmuseum van Oudheden, Sport- en congrescentrum Papendal en FREE Nature. Voorheen was hij algemeen directeur bij Natuurmonumenten en Ronald McDonald Kinderfonds en marketingdirecteur bij het Wereld Natuur Fonds. Hij schrijft en spreekt over ‘de marketing van idealen’.
Meer over goede doelen en de publieke zaak is te lezen in het boek Marktgericht, missiegedreven dat Marc van den Tweel schreef. Marktgericht, missiegedreven kost €19,99 en is verkrijgbaar via de boekhandel of in de webshop van Walburg Pers.
